زخم معده | نشانه ها-علایم-علل و درمان

زخم معده زخم باز است که در پوشش معده ایجاد می شود. اگر زخم های باز در پوشش معده یا قسمت بالایی روده کوچک ایجاد شود، زخم گوارشی ایجاد می شود. این زمانی اتفاق می‌افتد که اسیدهای معده لایه محافظ مخاط دستگاه گوارش شما را از بین ببرند. در این حالت ممکن است علائمی نداشته باشید، یا ممکن است احساس ناراحتی یا درد سوزشی داشته باشید. زخم معده می تواند منجر به خونریزی داخلی شود، که در نتیجه شما در بیمارستان به تزریق خون نیاز پیدا خواهید کرد.

زخم معده چیست؟

زخم معده که به آن زخم گوارشی نیز می گویند، یک زخم باز است که در پوشش معده ایجاد می شود. برخی از افراد در قسمتی از روده درست فراتر از معده دچار زخم گوارشی شده که به آن زخم اثنی عشر می گویند. زخم معده و زخم اثنی عشر (که گاهی اوقات زخم گوارشی نامیده می شود) علائم یکسانی دارند و درمان هر دو یکسان است. این ها به خاطر پپسین نامگذاری شده اند، پپسین یکی از آنزیم اصلی گوارشی در معده است که پروتئین ها را به پلی پپتید تجزیه می کند. این آنزیم گاهی اوقات به دوازدهه نشت می کند و عامل کمک کننده ای در بیماری زخم گوارشی هستند.

زخم معده زمانی اتفاق می‌افتد که پوشش مخاطی محافظ معده و اثنی عشر فرسوده شده باشد و به اسیدهای معده و آنزیم‌های گوارشی اجازه دهد تا دیواره‌های معده و اثنی عشر را از بین ببرند که در نهایت منجر به زخم های باز می شوند و به طور مداوم توسط اسید تحریک می شوند. در صورت عدم درمان، می توانند عوارض جدی مانند خونریزی داخلی ایجاد شود. با گذشت زمان، و در صورت عدم درمان موجب ایجاد سوراخ در معده شما شود.

چه چیزی باعث زخم معده می شود؟ 

1. دو علت شایع زخم معده عبارتند از:

• عفونت هلیکوباکتر پیلوری: این عفونت باکتریایی رایج بیش از نیمی از مردم در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده است. این باکتری در درجه اول در معده زندگی می کند و در بسیاری از افراد، به نظر نمی رسد که مشکلی ایجاد کند به این علت که سیستم ایمنی روده آن را کنترل می کند. اما بخشی از مبتلایان دارای رشد بیش از حد هلیکوباکتر پیلوری هستند. این باکتری ها به تکثیر خود ادامه داده و مخاط معده را می خورند که منجر به التهاب مزمن و بیماری زخم معده می شوند. عفونت هلیکوباکتر پیلوری با حدود 60 درصد از زخم های اثنی عشر و 40 درصد از زخم های معده همراه است.
• استفاده بیش از حد از NSAID ها: NSAID ها “داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی” است. این داروها شامل داروهای مسکن رایج بدون نسخه مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین است. NSAID ها به طرق مختلف در ایجاد زخم نقش دارند. آن ها در هنگام تماس پوشش معده را تحریک کرده و آن را سرکوب می کنند. 30 درصد از افرادی که به طور منظم از NSAID استفاده می کنند، دچار زخم معده می شوند. بیش از 50 درصد از زخم های گوارشی ناشی از استفاده بیش از حد از NSAID ها است.

2. دو علل کمتر شایع زخم معده عبارتند از:

• سندرم زولینگر-الیسون: این یک وضعیت نادر است که باعث می شود معده شما اسید معده بیش از حد تولید کند.
• استرس فیزیولوژیکی شدید: بیماری شدید، سوختگی یا جراحت می تواند باعث ایجاد زخم استرس در معده شود. استرس فیزیولوژیکی تعادل PH بدن شما را تغییر داده و اسید معده را افزایش می دهد. بر خلاف زخم معده معمولی که به تدریج ایجاد می شود، زخم های استرسی در پاسخ به استرس بسیار سریع ایجاد می شوند.

علائم بیماری زخم معده چیست؟

برخی از زخم های گوارشی علائمی ایجاد نمی کنند. اینها “زخم خاموش” نامیده می شوند، اما علائم زیر در زخم اثنی عشر و معده مشترک است:

• سوزش معده درد
• شکم نفخ کرده
• سوء هاضمه به خصوص غذاهای چرب
• تهوع و استفراغ

زخم معده چه احساسی دارد؟

علائم کلاسیک زخم معده، درد معده و سوء هاضمه است. درد زخم مانند سوزش یا گاز گرفتن در داخل معده است که بین استخوان سینه و ناف شما قرار دارد. ممکن است زمانی که از داروهای ضد اسید برای کاهش اسید معده استفاده می کنید، به طور موقت بهبود یابد. زمانی که اسید معده بدون غذا برای هضم زیاد می شود، ممکن است بین وعده های غذایی و شب ها احساس بدتری داشته باشد. همچنین ممکن است باعث شود که احساس کنید نمی خواهید غذا بخورید.

چگونه بفهمم زخم یا ورم معده دارم؟ 

ورم و زخم معده علائم بسیار مشترکی دارند و اغلب دست به دست هم می دهند. ورم معده می تواند پیش ساز زخم در معده باشد. شرایط مشابهی که در نهایت باعث ایجاد زخم های معده می شود، مانند عفونت هلیکوباکتر پیلوری و فرسایش مخاط نیز می تواند باعث ورم معده شود.

هم زخم و هم ورم معده می توانند باعث درد معده و همچنین علائم سوء هاضمه شوند. معمولاً، درد ناشی از زخم موضعی‌تر احساس می‌شود. مثل اینکه از یک نقطه خاص می‌آید. اما از آنجایی که برخی از زخم ها “بی صدا” هستند، ممکن است در صورت داشتن زخم، آن را احساس نکنید.

اگر علائم گاستریت یا زخم معده دارید، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. چرا که ورم معده می تواند منجر به زخم شود. همچنین ورم معده می تواند نشان دهنده عفونت یا بیماری دیگری باشد، آزمایشات پزشکی می تواند به سرعت علل درد معده شما را مشخص کند.

عوارض احتمالی زخم معده چیست؟ 

زخم بدون درمان ممکن است عوارض جدی ایجاد کند، از جمله:

• خونریزی داخلی: اکثر افراد مبتلا به زخم خونریزی ندارند، این شایع ترین عارضه ای است که می تواند رخ دهد. یک زخم با خونریزی کند می تواند باعث کم خونی یا حتی از دست دادن خون شدید شود.
• سوراخ شدن: زخمی که به طور مداوم توسط اسید فرسایش می یابد، در نهایت می تواند به سوراخی در دیواره معده یا روده تبدیل شود که به شدت دردناک و همچنین خطرناک است. فرسایش به وسیله اسید موجب ورود باکتری های دستگاه گوارش به حفره شکم شده که می تواند باعث عفونت حفره شکمی به نام پریتونیت شود. در این حالت عفونت در خطر گسترش به بقیه بدن است (سپتی سمی) که می تواند منجر به یک وضعیت تهدید کننده زندگی به نام سپسیس شود.
• انسداد: زخم در کانال پیلور، گذرگاه باریکی که از معده به دوازدهه منتهی می‌شود، می‌تواند به انسدادی تبدیل شود که جریان غذا را به روده کوچک مسدود ‌کند. این حالت می تواند پس از بهبود زخم رخ دهد. زخم هایی که روند بهبودی را طی کرده اند ممکن است بافت اسکار ایجاد کرده که موجب بزرگ شدن آن ها شود. اگر زخمی به اندازه کافی بزرگ باشد که بتواند روده کوچک را مسدود کند، این امر موجب توقف روند گوارش با عوارض جانبی متعدد می شود.
• سرطان معده: برخی از زخم های معده می توانند به مرور زمان بدخیم شوند. زمانی که زخم شما ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری باشد، این احتمال بیشتر است. هلیکوباکتر پیلوری یکی از عوامل ایجاد کننده سرطان معده است.

برای تشخیص زخم معده چه آزمایشاتی انجام می شود؟

• آندوسکوپی: معاینه آندوسکوپی به پزشکان اجازه می دهد تا داخل دستگاه گوارش شما را ببینند و همچنین یک نمونه برداری از بافت برای تجزیه و تحلیل در آزمایشگاه انجام می شود.
• سی تی اسکن: پزشک شما ممکن است در صورت نیاز به دیدن اندام های شما با جزئیات بیشتر، سی تی اسکن را توصیه کند. سی تی اسکن می تواند عوارضی مانند سوراخ شدن دیواره معده یا روده را نشان دهد.
• آزمایش خون: آزمایش خون یک راه سریع و ساده برای آزمایش عفونت قبلی هلیکوباکتر پیلوری است. آزمایشگاه به دنبال شواهدی مبنی بر وجود آنتی بادی برای باکتری در خون شما می‌گردد. اگرچه برای تشخیص عفونت فعال آنقدر دقیق نیست.
• آزمایش مدفوع: پزشکان با کمک آزمایش مدفوع می توانند هلیکوباکتر پیلوری را در مدفوع شما پیدا کنند.
• تست تنفس: آزمایش تنفس هلیکوباکتر پیلوری یک آزمایش دقیق برای تشخیص عفونت فعال هلیکوباکتر پیلوری است. برای آزمایش، یک محلول طعم‌دار حاوی یک ترکیب شیمیایی آلی به نام اوره می‌نوشید. اگر باکتری هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش شما وجود داشته باشد، اوره را تجزیه کرده و به دی اکسید کربن تبدیل می کند. دی اکسید کربن در نفس شما خارج می شود. وقتی در کیسه ای تنفس می کنید، پزشکان می توانند آن را اندازه گیری کنند.