از دیرباز تاکنون چاقی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بهداشتی در جهان بوده است. منظور از چاقی چربی بیش از حد در بدن است. این مشکل ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله رژیم غذایی، سبک زندگی کم تحرک، عوامل ژنتیکی، استفاده از برخی داروها. تعدادی از گزینه‌های درمانی مقابله با چاقی می‌توانند به افراد در دستیابی و حفظ وزن مناسب کمک کنند. وجود چربی بیش از حد در بدن می‌تواند خطر ابتلا به تعدادی از مشکلات سلامتی از جمله دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی را افزایش دهد.
در این مقاله از سایت داروپست درباره دلایل ایجاد اضافه وزن و راه‌های مقابله با چاقی صحبت کرده‌ایم. برای آشنایی بیشتر با چگونگی درست وزن کم کردن تا پایان مقاله همراه ما باشید.
|
مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع و قیمت مکمل های چربی سوز |
مقدمه
ورزش و تغییرات رژیم غذایی ابزارهای مفیدی برای مقابله با چاقی هستند. بهبود مشکلات سلامتی مرتبط با اضافه وزن و چاقی، مانند فشار خون بالا و سطح کلسترول بالا تنها با برنامه غذایی سالم کم کالری و فعالیت بدنی منظم می توان آن را کنترل کرد که این موارد اغلب اولین گام های تلاش برای درمان اضافه وزن و چاقی می‌باشند. گاهی اوقات، یک بیماری مانند مشکلات هورمونی منجر به افزایش وزن می‌شود.
در این مورد، درمان پزشکی می‌تواند به حل مشکل کمک کند. همان طور که می‌دانیم کاهش وزن می‌تواند خسته‌کننده و دشوار باشد، اما بر اساس گفته‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، حتی از دست دادن تنها 5 تا 10 درصد از وزن بدن می‌تواند مزایای سلامتی قابل‌توجهی داشته باشد. کاهش وزن به آرامی و به طور مداوم اغلب بهتر از کاهش سریع وزن است.
انواع چاقی
اضافه وزن
از نظر علمی 10 تا 20 درصد بیشتر از وزن استاندارد بدن اضافه وزن محسوب می‌شود.
چاقی
20 درصد یا بیشتر از استاندارد وزن بدن اضافه وزن یا چاقی نامیده می‌شود. پس از گذشتن از مرحله افزایش وزن، چاقی ایجاد شده و باید در همان مراحل اولیه مقابله با چاقی شروع شود.
چاقی متوسط
20 درصد بالاتر از وزن استاندارد بدن، چاقی متوسط است که از خطرات آن مرگ زودرس است. در این افراد احتمال دیابت نوع 2 افزایش می‌یابد که علت آن مقاومت به انسولین است.
چاقی شدید
در چاقی شدید وزن افراد، 45 کیلوگرم یا حدود 60 درصد بیشتر از وزن ایده آل است. در این نوع چاقی مشکلات قلبی و ریوی از بزرگ‌ترین خطرات آن می‌باشد. شیوع مرگ ناگهانی در این افراد 10 برابر بیشتر از دیگر افراد است. به علاوه عواقب روانی اجتماعی این اختلال، اغلب مشکلات ویرانگری را ایجاد می‌کند.
راه‌های مقابله با چاقی
1- تغییرات رژیم غذایی
یکی از راه‌های مقابله با چاقی تغییر دادن رژیم غذایی است. وزن و چربی اضافی زمانی انباشته می‌شوند که فرد کالری بیشتری نسبت به دوز خود مصرف کند که با گذشت زمان می‌تواند منجر به افزایش وزن شود. برخی از غذاهای فرآوری شده حاوی مواد افزودنی بالا هستند که می‌تواند تغییراتی در بدن ایجاد کند که منجر به افزایش وزن اضافی شود. کاهش مصرف غذاهایی از جمله غذاهای فرآوری شده، خوراکی‌های حاوی قند و چربی بالا و در عین حال افزایش مصرف غلات و سایر غذاهای پر فیبر مانند میوه‌ها و سبزیجات تازه می‌تواند به کاهش وزن کمک کند.
رژیم غذایی پر فیبر راه مقابله با چاقی است به این علت که بدن سریع‌تر احساس سیری می‌کند و کمتر وسوسه می‌شود. همچنین غلات به فرد کمک می‌کند تا برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کند، به این دلیل که انرژی خود را کندتر آزاد می‌کند. فیبر و غلات کامل نیز می توانند به کاهش خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌های مرتبط با سندرم متابولیک کمک کنند. سندرم متابولیک وضعیتی شامل تعدادی از مشکلات سلامتی از جمله دیابت نوع 2، فشار خون بالا و مشکلات قلبی عروقی است که در بیشتر افراد چاق دیده می‌شود.
توصیه ما به شما این است که از پزشک یا متخصص تغذیه کمک بگیرید. به این دلیل که پزشک می‌تواند با پیشنهاد یک استراتژی و احتمالاً یک برنامه رژیم غذایی به کاهش وزن مناسب شما کمک کند.
| مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع مکمل های غذایی کاهش دهنده اشتها |
خطرات رژیم های غذایی غیر مجاز
تلاش برای کاهش وزن سریع و مقابله با چاقی با کمک رژیم‌های غیرمجاز خطرات زیر را به همراه دارد:
- ممکن است مشکلات سلامتی جدیدی ایجاد شود.
- کمبود ویتامین ممکن است رخ دهد.
- دستیابی به کاهش وزن سالم دشوارتر شود.
2-فعالیت بدنی
داشتن فعالیت بدنی می تواند به مقابله با چاقی کمک کند. در مواقعی که فرد فقط نشسته یا خوابیده باشد مقداری کالری می سوزاند، اما افراد هرچه فعال‌تر باشند، بدن کالری بیشتری می‌سوزاند. با این حال سوزاندن کالری زمان بر است به عنوان مثال برای از دست دادن 59/453 گرم چربی در بدن، فرد باید 3500 کالری بسوزاند.
راه های مفید برای شروع فعالیت بدنی
- تند راه رفتن
- شنا کردن
- استفاده از پله به جای آسانسور
- زودتر از اتوبوس یا قطار پیاده شوید و بقیه راه را پیاده بروید
- انجام کارهایی مانند باغبانی، کارهای خانه یا راه رفتن با سگ، همگی در این امر نقش دارند.
بر اساس پیشنهاد مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها برای مقابله با چاقی در بیشتر روزهای هفته 60 تا 90 دقیقه فعالیت با شدت متوسط انجام دهید. افرادی که عادت به ورزش ندارند یا به دلیل مشکلات سلامتی یا حرکتی برایشان دشوار است که فعال باشند، باید در مورد نحوه ورزش و نحوه شروع با یک متخصص بهداشت صحبت کنند. فردی که عادت به ورزش کردن ندارد نباید با یک فعالیت خیلی شدید شروع کند، زیرا می‌تواند سلامتی را به خطر بیندازد.
3. داروی کاهش وزن
پزشک گاهی اوقات داروهایی مانند اورلاستات (Xenical) را برای مقابله با چاقی یا کمک به کاهش وزن تجویز می‌کند. پزشکان معمولا این کار را فقط در صورتی انجام می‌دهند که:
- تغییرات رژیم غذایی و ورزش منجر به کاهش وزن نشده باشد.
- وزن فرد خطر قابل توجهی برای سلامتی آن دارد.
مؤسسه ملی بهداشت خاطر نشان می‌کند که افراد باید از دارو در کنار رژیم غذایی کم کالری استفاده کنند. داروی اورلاستات (Orlastat) جایگزین تغییرات سبک زندگی نمی‌شود. عوارض جانبی آن شامل علائم گوارشی مانند مدفوع چرب و افزایش یا کاهش دفع مدفوع است. برخی عوارض دیگری بر روی سیستم تنفسی، ماهیچه ها و مفاصل، سردرد در دیگر افراد گزارش شده است.
متداول‌ترین داروهای مورد تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان چاقی عبارتند از:
- بوپروپیون-نالترکسون (Contrave)
- لیراگلوتاید (Saxenda)
- اورلاست (Alli، Xenical)
- فنترمین توپیرامات (Qsymia)
در اینجا دانستن این نکته ضروری است که داروهای کاهش وزن ممکن است برای همه موثر نباشند و همچنین ممکن است اثرات آن به مرور زمان از بین برود. هنگامی که مصرف یک داروی کاهش وزن را متوقف می‌کنید، ممکن است مقدار زیادی یا تمام وزنی را که از دست داده‌اید دوباره به دست آورید.
|
مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع چربی سوزها و دسته بندی آنها |
4- جراحی
مقابله با چاقی به کمک جراحی، به این صورت است که بخشی از معده یا روده کوچک فرد برداشته می‌شود تا به اندازه قبل غذا مصرف نکند یا کالری زیادی جذب نکند. در این حالت به کاهش وزن فرد کمک شده و همچنین خطر ابتلا به فشار خون بالا، دیابت نوع 2 و سایر جنبه‌های سندرم متابولیک را که می‌تواند با چاقی رخ دهد کاهش می دهد. جراحی می‌تواند معده را کوچک‌تر کند یا بخشی از دستگاه گوارش را دور بزند. در ادامه انواع روش‌های جراحی معده را شرح داده‌ایم که عبارتند از:
اسلیو معده یا نوار معده
جراح از آستین معده یا نوار معده برای کوچک‌تر کردن معده استفاده می‌کند. پس از عمل، فرد نمی‌تواند بیش از یک پیاله غذا در هر وعده مصرف کند. این به میزان قابل توجهی مصرف غذا را کاهش می‌دهد.
بای پس معده
این روش غذا را قادر می‌سازد تا قسمت‌هایی از سیستم گوارشی، به‌ویژه قسمت اول بخش میانی روده کوچک را دور بزند. همچنین ممکن است اندازه معده را کاهش دهد. این روش موثرتر از روش‌های محدود کننده است، اما خطر کمبود ویتامین و مواد معدنی بیشتر است، زیرا بدن دیگر نمی‌تواند بسیاری از مواد مغذی را جذب کند. به طور کلی پزشک، جراحی را برای فردی که توده بدنی 30 یا بالاتر دارد، بسته به نیازهای فردی او ممکن است توصیه کند.
خطرات سلامتی و وزن
چاقی خطر ابتلا به تعدادی از مشکلات سلامتی را افزایش می‌دهد. از جمله این مشکلات عبارتند از دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی عروقی و فشار خون بالا است. خطرات سلامتی که با چاقی افزایش می‌یابد عبارتند از:
- استئوآرتریت: فشار اضافی روی مفاصل می‌تواند منجر به تحلیل استخوان و غضروف شود.
- بیماری عروق کرونر قلب: بیماری قلبی زمانی بیشتر می‌شود که فرد وزن اضافی داشته باشد که اغلب به دلیل سطوح بالای کلسترول است که فشار اضافی بر قلب و عروق خونی وارد می‌کند.
- بیماری کیسه صفرا: مصرف غذاهای سرشار از قند و چربی ممکن است لزوماً منجر به چاقی نشود، اما می‌تواند باعث تولید بیش از حد کلسترول در کبد و در نتیجه ایجاد سنگ کیسه صفرا شود.
- فشار خون بالا: بافت چربی اضافی در بدن ممکن است موادی ترشح کند که بر کلیه‌ها تأثیر بگذارد که در نهایت منجر به فشار خون بالا می‌شود. بدن همچنین ممکن است انسولین اضافی تولید کند و این نیز می‌تواند فشار خون را افزایش دهد.
- مشکلات تنفسی: اگر وزن اضافی به ریه‌ها فشار بیاورد؛ فضای موجود برای تنفس را کاهش می‌دهد و ممکن است مشکلات تنفسی رخ دهد.
- سرطان: طبق نتایج مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها 13 نوع منبع مطمئن سرطان در صورتی که فرد چاقی داشته باشد وجود دارد. از جمله سرطان کولورکتال، که بروز آن احتمال بیشتری دارد.
- سکته مغزی: چاقی اغلب همراه با تجمع کلسترول ایجاد می‌شود که این امر به مرور زمان خطر انسداد رگ‌های خونی را افزایش می‌دهد. چاقی و تجمع کلسترول به نوبه خود می‌توانند منجر به بیماری قلبی و سکته شوند.
- دیابت نوع 2: دیابت نوع 2 یکی از جنبه‌های کلیدی سندرم متابولیک است.
سخن پایانی
برای مقابله با چاقی و اضافه وزن نیاز به یک رژیم غذایی اصولی می‌باشد. این کار موجب می‌شود که انواع غذاهای سالم و متنوع در سبد غذایی وجود داشته باشد. علاوه بر رژیم غذایی باید با فعالیت بدنی و افزایش تحرک کمک به کاهش اضافه وزن کرد. توصیه ما به شما این است که با پزشک و یا متخصص تغذیه مشورت کنید. چرا که این افراد به شما کمک می‌کنند بدون محدود کردن تنوع غذایی خود، کاهش وزن قابل توجه و مناسبی داشته باشید و در کنار رژیم لاغری خود با دریافت ورزش اصولی و مناسب، سلامت و تناسب اندام را بهبود بخشید.
