سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک بیماری شایع است که با ناراحتی شکمی همراه با تغییر حرکات روده مشخص شده و در حال حاضر بر اساس معیارهای جدید Rome IV تشخیص داده می شود. IBS گروهی از علائم روده ای است که می تواند شامل گرفتگی شکم، اسهال، یبوست، نفخ و گاز باشد.
تحقیقات اخیر نشان داده است که بسیاری از علائم IBS مربوط به حساسیت بیش از حد اعصاب موجود در دیواره دستگاه گوارش است. این اعصاب از اعصاب نخاع و مغز شما متمایز هستند. IBS برخی افراد ممکن است به دلیل نحوه پردازش مغز یا دریافت اطلاعات از اعصاب روده آن ها باشد.
توجه به این نکته مهم است که سندرم روده تحریک پذیر با بیماری مشابه بیماری التهابی روده (IBD) بسیار متفاوت است.
| مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع و قیمت مکمل های ورزشی حاوی پروتئین |
IBS چیست؟
سندرم روده تحریک پذیر با نام‌های کولون اسپاستیک، کولون تحریک‌پذیر، کولیت مخاطی و کولیت اسپاستیک نیز شناخته می‌شود. این یک بیماری جدا از بیماری التهابی روده است و با سایر بیماری های روده ارتباطی ندارد.
IBS گروهی از علائم روده ای است که معمولاً با هم بروز می کنند. علائم از فردی به فرد دیگر از نظر شدت و مدت متفاوت است. طبق یک مطالعه در سال 2022، IBS خطر ابتلا به سرطان های دستگاه گوارش را افزایش نمی دهد. اما هنوز هم می تواند تاثیر قابل توجهی بر زندگی شما داشته باشد.
| مطالعه بیشتر: بایدها و نبایدهای درمان سریع اسهال |
علائم IBS
علائم سندرم روده تحریک پذیر معمولاً عبارتند از:
- گرفتگی
- درد شکم
- نفخ و گاز
- یبوست
- اسهال
برای افراد مبتلا به IBS غیر معمول نیست که هم یبوست و هم اسهال داشته باشند. علائمی مانند نفخ و گاز معمولاً پس از اجابت مزاج از بین می روند. علائم IBS همیشه پایدار نیستند.
| مطالعه بیشتر: بهترین قرص ضد یبوست چیست؟ |
تشخیص IBS
بر اساس علائم شما، پزشک ممکن است بتواند تشخیص دهد که آیا شما سندرم روده تحریک پذیر دارید یا خیر. همچنین ممکن است یک یا چند مورد از مراحل زیر را برای ردکردن سایر علل احتمالی علائم شما انجام دهند:
- برای رد کردن هرگونه حساسیت غذایی، آیا رژیم غذایی خاصی را اتخاذ کرده اید یا به طور موقت از گروه های غذایی خاصی اجتناب کرده اید؟
- بررسی نمونه مدفوع برای رد کردن عفونت
- انجام آزمایش خون برای بررسی کم خونی و رد کردن بیماری سلیاک
- کولونوسکوپی
پزشک شما معمولاً فقط در صورتی دستور کولونوسکوپی را می دهد که علائم شما ناشی از کولیت، بیماری التهابی روده (بیماری کرون) یا سرطان باشد.
درمان IBS
در حال حاضر هیچ درمانی برای سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد. درمان با هدف تسکین علائم است. به عبارتی دیگر ابتدا، پزشک از شما می خواهد که تغییرات خاصی در سبک زندگی ایجاد کنید. این درمان های خانگی معمولاً قبل از استفاده از دارو پیشنهاد می شوند.
| مطالعه بیشتر: آشنایی با گلوتن و ناراحتی های گوارشی |
درمان های خانگی برای IBS
برخی از درمان های خانگی یا تغییرات سبک زندگی ممکن است به کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر شما بدون استفاده از دارو کمک کند. نمونه هایی از این تغییرات سبک زندگی عبارتند از:
- کاهش مصرف نوشیدنی های کافئین دار، زیرا کافئین روده ها را تحریک می کند
- خوردن وعده های غذایی کوچکتر
- به حداقل رساندن استرس
- مصرف پروبیوتیک ها برای کمک به تسکین گاز و نفخ
- اجتناب از غذاهای سرخ شده یا تند
| مطالعه بیشتر: آنچه باید در مورد پیشگیری از افسردگی بدانید |
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائمی دارید که بیش از چند روز طول می کشد یا اگر علائم به یک اتفاق رایج تبدیل می شوند، با پزشک خود صحبت کنید.
- خونریزی از مقعد
- درد مداومی که از دفع گاز یا حرکت روده تسکین نمی یابد
- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- تهوع و استفراغ
این علائم می تواند نشان دهنده یک بیماری جدی تر مانند سرطان روده بزرگ باشد.
داروی IBS
اگر علائم شما از طریق درمان های خانگی مانند تغییر سبک زندگی یا رژیم غذایی بهبود نیابد، پزشک برای شما دارو تجویز می کند. افراد مختلف می توانند به طور متفاوتی به یک دارو پاسخ دهند، بنابراین ممکن است لازم باشد با پزشک خود برای یافتن داروی مناسب خود صحبت کنید.
مانند همه داروها، هنگام بررسی یک گزینه درمانی جدید، مهم است که به پزشک خود بگویید که در حال حاضر چه چیزی مصرف می کنید، از جمله داروهای گیاهی و داروهای بدون نسخه (OTC). این کار به پزشک کمک می‌کند تا از هرگونه دارویی که ممکن است با داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید تداخل داشته باشد، اجتناب کند.
برخی از داروها برای درمان تمام علائم سندرم روده تحریک پذیر استفاده می شوند، در حالی که سایر داروها بر علائم خاص متمرکز هستند. داروهای مورد استفاده عبارتند از:
- داروهایی برای کنترل اسپاسم عضلانی
- داروهای ضد یبوست
- داروهای ضد افسردگی برای کاهش درد
- آنتی بیوتیک ها
اگر علامت اصلی IBS شما یبوست است، دو دارو توسط کالج آمریکایی گوارش (ACG) توصیه می شود:
- لیناکلوتید
- لوبیپروستون
| مطالعه بیشتر: آشنایی با انواع دارو و قرص معده درد |
چه چیزی باعث IBS می شود؟
طبق یک مطالعه در سال 2014، اگرچه راه های زیادی برای درمان سندرم روده تحریک پذیر وجود دارد، اما علت دقیق IBS ناشناخته است. علل احتمالی شامل کولون یا سیستم ایمنی بیش از حد حساس است.
فرآیندهای فیزیکی درگیر در سندرم روده تحریک پذیر نیز می تواند متفاوت باشد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- حرکات کند یا اسپاستیک روده بزرگ که باعث گرفتگی دردناک می شود
- سطوح غیر طبیعی سروتونین در روده بزرگ، بر تحرک و حرکات روده تأثیر می گذارد
- عدم تعادل باکتری ها در دستگاه گوارش
| مطالعه بیشتر: در چه مواردی قرص امپرازول تجویز می شود؟ |
تحریک کننده IBS
کلید درمان علائم سندرم روده تحریک پذیر برای بسیاری از افراد، شناسایی و اجتناب از محرک ها است. تحقیقاتی که در سال 2017 انجام شده نشان می دهد که برخی از غذاها و همچنین استرس و اضطراب می توانند برای بسیاری از افراد محرک علائم IBS باشند. برخی از غذاها محرک های رایج برای بسیاری از افراد مبتلا به IBS هستند. با این حال، برخی از این غذاها ممکن است تأثیر بیشتری نسبت به سایرین بر شما داشته باشند.
IBS با استرس
سیستم عصبی نقش اصلی را در تنظیم حرکت خودکار یا حرکت سیستم گوارش ایفا می کند. آسیب عصبی ناشی از استرس ممکن است باعث بیش فعال شدن دستگاه گوارش شود. اگر IBS دارید، روده بزرگ شما ممکن است حتی به یک اختلال گوارشی کوچک واکنش شدید نشان دهد. تصور می شود که سیستم ایمنی که تحت تاثیر استرس قرار می گیرد نیز در IBS نقش دارد.
IBS با کاهش وزن
سندرم روده تحریک پذیر بر وزن افراد مبتلا به این بیماری تأثیر نمی گذارد. کاهش وزن با IBS غیر معمول است. اگر کاهش وزن همراه با علائم مشکوک به سندرم روده تحریک پذیر را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید تا علل دیگر را ردیابی کند. اگر اسهال مکرر یکی از علائم شما باشد، بدن شما ممکن است تمام مواد مغذی را از غذایی که می خورید دریافت نکند. در نتیجه ممکن است وزن شما کاهش یابد.
IBS همراه با اسهال
سندرم روده تحریک پذیر همراه با اسهال نوع خاصی از IBS است. در درجه اول بر روده بزرگ شما تأثیر می گذارد. علائم شایع IBS همراه با اسهال شامل مدفوع مکرر و حالت تهوع است. برخی از افراد مبتلا به IBS با اسهال گهگاه کنترل روده را از دست می دهند.
IBS با یبوست
سندرم روده تحریک پذیر، با یبوست نوعی از IBS است که معمولاً نوجوانان و جوانان را تحت تأثیر قرار می دهد. مدفوع سفت و کم و همچنین یبوست از شایع ترین علائم این نوع IBS است.
و در آخر…
علائم سندرم روده تحریک پذیر در افراد مختلف متفاوت است. علائم IBS ممکن است در حوالی زمان سیکل پریودی افزایش یابد. علت دقیق IBS ناشناخته است، اما این وضعیت با برخی غذاها و اختلالات خلقی مرتبط است. برای درک بهتر محرک های خود، بسیار مهم است که هنگامی که علایم IBS شما شدت پیدا می کند را پیگیری کنید.
