بایدها و نبایدها برای درمان سریع اسهال

اسهال می تواند ناراحت کننده و ناخوشایند باشد و به شدت روز فرد را مختل کند. با این حال، اکثر دوره های اسهال کوتاه مدت یا “حاد” هستند، اگرچه برخی ممکن است برای روزها یا حتی هفته ها ادامه داشته باشند اما چند درمان سریع اسهال وجود دارد که می تواند به تقویت سریعتر مدفوع کمک کند. علت اسهال می تواند توسط باکتری ها، ویروس ها، داروها، غذاها یا اختلالات گوارشی مختلف ایجاد شود و در صورت عدم درمان می تواند خطرناک باشد. به گفته کلینیک کلیولند، اگر اسهال شدید باشد و بیش از چند روز ادامه یابد، ممکن است عوارضی از جمله مشکلات کلیوی و ادراری ایجاد شود. همچنین می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر، مانند بیماری کرون یا سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا نشانه‌ای از عفونت شدیدتر باشد.

در ادامه به نکاتی را در مورد چگونگی درمان سریع اسهال و توصیه ‌هایی در مورد زمان مراجعه به پزشک ارائه داده ایم.

روش های درمان سریع اسهال برای بزرگسالان

در زیر چندین روش وجود دارد که بزرگسالان می توانند برای درمان سریع اسهال از آن ها استفاده کنند:

1. داروی ضد اسهال

رایج ترین منبع مطمئن و راه حل مناسب برای درمان سریع اسهال، داروهای بدون نسخه (OTC) است، مانند:

• لوپرامید (ایمودیوم): نحوه عمل این دارو به ان صورت است که هضم را کند می کند تا بدن بتواند آب بیشتری از روده ها خارج کند. این دارو به سفت شدن مدفوع و کاهش دفعات اجابت مزاج کمک می کند.
• بیسموت ساب سالیسیلات (Pepto-Bismol): این دارو به پوشاندن و از بین بردن برخی از باکتری های اسهال زا که ممکن است فرد در روده خود داشته باشد کمک می کند.

داروهای فوق برای افرادی که اسهال آن ها با علائم زیر همراه است مناسب نیستند:

• تب
• علائم عفونت
• مدفوع خونی

2. آنتی بیوتیک ها

پزشک ممکن است آنتی بیوتیک ها را برای کمک به از بین بردن عفونت باکتریایی دستگاه گوارش (GI) و درمان سریع اسهال تجویز کند. این افراد ممکن است در نتیجه خوردن غذای آلوده یا نوشیدن آب آلوده به باکتری های مضر مبتلا شوند. باکتری هایی که معمولاً باعث اسهال می شوند عبارتند از:

• کمپیلوباکتر
• اشریشیا کلی ( coli)
• سالمونلا
• شیگلا

3. تنظیم رژیم غذایی

برخی تنظیمات رژیم غذایی ممکن است به درمان سریع اسهال و کاهش خطر عوارض بیشتر کمک کند که عبارتند از:

خوردن غذاهای ملایم: غذاهای ملایم و آسان هضم خطر ابتلا به اختلالات گوارشی بیشتر و اسهال را کاهش می دهند. یک گزینه غذایی محبوب برای ناراحتی معده رژیم غذایی BRAT است که مخفف غذاهای ملایم زیر است:

• موز
• برنج
• پوره سیب
• نان تست

افزایش مصرف فیبر محلول: فیبر محلول نوعی فیبر است که مایعات را در روده جذب می کند. به این ترتیب، به سفت شدن مدفوع و کاهش اسهال کمک می کند. غذاهایی که سرشار از فیبر محلول هستند عبارتند از:

• میوه ها و سبزیجات
• حبوبات
• نان و ماکارونی
• غلات

خوردن وعده های غذایی کوچکتر: افراد باید به جای خوردن دو یا سه وعده غذایی بزرگ، وعده های غذایی کوچکتر و مکرر در طول روز بخورند.

استراحت بعد از غذا: استراحت بعد از غذا به کند شدن حرکت غذا در روده کمک می کند. این به کاهش دفعات اجابت مزاج کمک می کند.

4. هیدراتاسیون

مدفوع شل و آبکی باعث از دست دادن مایعات و الکترولیت های فرد می شود. این می تواند به سرعت به کم آبی بدن و عوارض مرتبط با آن منجر شود.

علائم کم آبی بدن عبارتند از:

• ادرار کم
• افزایش تشنگی
• سرگیجه
• گیجی

برای جلوگیری از کم آبی، فرد باید حداقل یک فنجان مایعات بعد از هر بار اسهال بنوشد. آب میوه ها و نوشیدنی های ورزشی گزینه های خوبی هستند. چرا که سرشار از پتاسیم و سایر الکترولیت های مهم می باشند.

5. مکمل

به گفته بنیاد بین المللی اختلالات گوارشی، مکمل های زیر ممکن است به درمان سریع اسهال کمک کنند:

• پسیلیوم
• پکتین
• پوست ریشه شاه توت
• پروبیوتیک ها

پسیلیوم، پکتین و پوست ریشه شاه توت منجر به کند کردن سیستم گوارشی می شود. به عبارتی دفعات و فوریت حرکات روده را کاهش می دهند. پروبیوتیک ها ممکن است به درمان سریع اسهال در کودکان کمک کنند. با این حال، افرادی که آنتی بیوتیک مصرف می کنند باید قبل از مصرف پروبیوتیک دوره را تمام کنند.

روش های درمان سریع اسهال برای نوزادان

درمان سریع اسهال در نوزادان با بزرگسالان متفاوت است. به عنوان مثال، داروهای ضد اسهال OTC منبع مورد اعتماد برای کودکان مناسب نیستند، مگر اینکه پزشک آن ها را تجویز کرده باشد.

محلول های آبرسانی خوراکی می توانند به جایگزینی مایعات و الکترولیت های از دست رفته در طول دوره های اسهال کمک کنند. نمونه هایی از این محلول ها عبارتند از:

• پدیالیت
• Naturalyte
• Enfalyte
• CeraLyte
• مکمل روی

در سال 2014 تحقیقاتی بر روی مکمل روی انجام شد. نتایج نشان داد که مکمل های روزانه روی ممکن است به درمان و پیشگیری از اسهال حاد در نوزادان کمک کند. محققان بر این باورند که نوزادان بالای دو ماه می توانند از 20 میلی گرم روی در روز به مدت ده روز بهره مند شوند. برای تعیین اینکه آیا این نوع درمان برای بزرگسالان کاربرد دارد یا خیر تحقیقات بیشتری ضروری است.

در هنگام اسهال از انجام چه کارهایی باید اجتناب کرد؟

افرادی که دچار اسهال می شوند باید از غذاها و موادی که می تواند اسهال آن ها را بدتر کند اجتناب کنند. این شامل موارد زیر است:

• کافئین
• الکل
• غذاهای سرشار از فروکتوز
• آب آلو و میوه های خشک
• غذاهای چرب
• غذاهای سرخ شده
• غذاهای ادویه دار

دوره های مداوم یا مکرر اسهال ممکن است نشان دهنده حساسیت یا عدم تحمل غذایی باشد. افرادی که مشکوک به حساسیت یا عدم تحمل غذایی هستند باید از غذاهایی که باعث حملات اسهال می شود اجتناب کند.

برخی از محرک های رایج حساسیت و عدم تحمل غذایی عبارتند از:

• لاکتوز: قند طبیعی موجود در شیر و محصولات لبنی.
• فروکتوز: قند طبیعی موجود در میوه ها.
• گلوتن: پروتئین هایی که در غلات مانند گندم، چاودار و جو وجود دارد.

مدت زمان معمول اسهال

مؤسسه ملی دیابت و بیماری ‌های گوارشی و کلیوی (NIDDK) اسهال را به معنای دفع سه یا بیشتر مدفوع شل و آبکی در روز تعریف می‌کند. NIDDK اسهال را بر اساس مدت زمان آن به سه نوع زیر دسته بندی می کند:

• حاد: اسهالی که معمولاً 1 تا 2 روز طول می کشد و خود به خود از بین می رود. این نوع اسهال بسیار رایج است.
• پایدار: اسهالی که بین 2 تا 4 هفته طول می کشد.
• مزمن: اسهالی که حداقل 4 هفته طول بکشد. علائم ممکن است مداوم یا متناوب باشد.

NIDDK  توصیه می کند که اگر اسهال بزرگسالان بیش از 2 روز و اسهال کودکان 24 ساعت یا بیشتر طول بکشد، باید به پزشک مراجعه کنند.

چگونه علائم را در این بین کاهش دهیم؟

اسهال حاد ممکن است یک یا دو روز طول بکشد تا برطرف شود. در عین حال، افراد می توانند نکات زیر را برای درمان سریع اسهال خود دنبال کنند:

• نوشیدن مقدار زیادی آب، آب میوه و آبگوشت برای جلوگیری از کم آبی بدن
• مصرف داروهای ضد اسهال OTC برای کمک به تسکین درد ناشی از گاز و نفخ
• استراحت کافی برای کمک به کند کردن روند گوارشی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که روش های درمان سریع اسهال برای بزرگسالان پاسخگو نبود و اسهال آن ها بیش از 2 روز یا شش دوره اسهالی یا بیشتر را در عرض 24 ساعت طول کشید، باید به پزشک مراجعه کنند. همچنین اگر اسهال آن ها با یکی از موارد زیر همراه باشد باید به پزشک مراجعه کنند:

• نشانه های کم آبی بدن
• تب
• استفراغ مکرر
• درد شدید در معده، شکم یا راست روده
• مدفوع خونی یا قیری

اگر روش های درمان سریع اسهال برای نوزادان جوابگو نبود و در صورتی که اسهال نوزادان 24 ساعت یا بیشتر طول بکشد و هر یک از علائم زیر با اسهال آن ها همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنند:

• نشانه های کم آبی بدن
• تب
• مدفوع خونی و پر از چرک
• مدفوع تیره و قیری رنگ

بزرگسالان و کودکانی که دارای سیستم ایمنی ضعیف یا سایر بیماری های زمینه ای هستند، در صورت تجربه اسهال باید فوراً به پزشک مراجعه کنند.

و  در آخر…

اسهال می تواند به طور ناگهانی ایجاد شود و خود به خود به همان سرعت برطرف شود. اکثر موارد حاد هستند و تا 2 روز طول می کشد. با این حال، افراد ممکن است اسهال مداوم یا مزمن را نیز تجربه کنند که طی چند هفته مداوم یا متناوب باشد. خوشبختانه، روش هایی برای درمان سریع اسهال وجود دارد. این روش ها برای کودکان و بزرگسالان تا حدودی متفاوت است که در ابتدای مقاله به آن اشاره کردیم. افراد در صورت تداوم اسهال یا علائم نگران کننده باید به پزشک مراجعه کنند. پزشک برای تشخیص علت اسهال و ارائه درمان های مناسب کار می کند.